"Μαμά, είμαι το μόνο παιδί στην τάξη που δεν έχει τάμπλετ!".
"Μαμά, γιατί εγώ δεν έχω καινούρια φορέματα;"
Μήπως αυτές οι εκφράσεις σάς ακούγονται γνώριμες;
Πολύ πιθανόν καθώς η ζήλεια για τα υλικά αγαθά είναι από τις πρώτες που αναπτύσσεται! Ποια είναι όμως η θέση σας; Τι πρέπει και τι δεν πρέπει να κάνετε;
Η ζήλεια είναι ένα ανθρώπινο συναίσθημα, οπότε δεν υπάρχει περίπτωση να προστατέψετε, εντελώς, το παιδί σας από αυτό. Εμπεριέχει την επιθυμία να μοιάσουμε σε κάποιον ή να αποκτήσουμε κάτι.
Δεν έχει σημασία αν παρέχετε στα παιδιά σας τα πάντα- σε κάποιο σημείο της ζωής τους θα νιώσουν ζήλεια. Αυτό συμβαίνει διότι η ζήλεια δεν έχει να κάνει κατά βάθος με το πόσα υλικά αγαθά έχει κάποιος.
Τι ζηλεύει ένα παιδί;
Σήμερα, τα παιδιά, από τη σχολική ηλικία και μετά, ζηλεύουν πολύ κυρίως υλικά αγαθά όπως κινητά, ηλεκτρονικά παιχνίδια και κονσόλες, επώνυμα ρούχα, παπούτσια κ.ά.
Μία άλλη μορφή ζήλειας είναι αυτή των ικανοτήτων των άλλων παιδιών (επίδοση στο σχολείο, σε ένα άθλημα), η κοινωνική ζήλεια και η αδερφική ζήλεια.
Η αλήθεια είναι ότι πολλές φορές και για μας τους ενήλικες η ζωή μοιάζει με διαγωνισμό. Άρα, το αίσθημα της ζήλιας δεν έχει να κάνει ούτε (μόνο) με την ηλικία. Ευτυχώς, πολλοί έχουμε μάθει να αντιμετωπίζουμε τη ζήλεια με υγιή τρόπο, εμποδίζοντάς την να δηλητηριάσει τις σχέσεις μας και τη ζωή μας αλλά δυστυχώς, τα παιδιά δεν έχουν εμπειρία απέναντι σε αυτό στο συναίσθημα και μπορεί να μην ξέρουν πώς να τη χειριστούν.
Αν αφεθεί ανεξέλεγκτη, η ζήλεια μπορεί να οδηγήσει σε συνέπειες, όπως:
- Μειωμένη αυτοεκτίμηση
- Επιθετικότητα προς άλλα παιδιά
- Αίσθηση αδυναμίας
- Απομόνωση
Το παιδί μου ζηλεύει. Πώς να το αντιμετωπίσω;
Το πιο σημαντικό απ’ όλα είναι να έχουμε στο μυαλό μας ως γονείς ότι θα βοηθήσει πολύ το παιδί μας το να το ενισχύσουμε να αναγνωρίζει το ίδιο το συναίσθημα της ζήλειας καθώς και να του επιτρέψουμε να ζηλεύει.
Βέβαια το να δείχνει το παιδί ότι επιθυμεί κάτι συνέχεια και να παραμένει ανικανοποίητο, είναι δείγμα ανασφάλειας και χρειάζεται να το οριοθετήσουμε.
Υπάρχει περίπτωση να μην μπορέσουμε ποτέ να την «εξαφανίσουμε» αλλά υπάρχουν και τρόποι να μάθουμε στο παιδί μας πώς να διαχειρίζεται τα αρνητικά συναισθήματα και να το βοηθήσουμε να υιοθετήσει μια θετική άποψη για τον εαυτό του αλλά και τους γύρω του.
Όταν η υλική ζήλεια κάνει την εμφάνισή της, δώστε στα παιδιά σας να καταλάβουν πως όλες οι οικογένειες δεν έχουν την ίδια οικονομική άνεση και πού οφείλεται αυτό, με απλά λόγια.
Επίσης, προσπαθήστε να εστιάσετε τη προσοχή του στα μη υλικά αγαθά, τα οποία η οικογένειά σας του παρέχει. Ίσως, για παράδειγμα, να έχετε παραπάνω ελεύθερο χρόνο να αφιερώσετε στο παιδί σας σε σχέση με άλλους γονείς λόγω του ευέλικτου ωραρίου της δουλειάς σας.
Χρησιμοποιήστε αυτές τις κρίσεις ζήλειας ως ευκαιρία για να μάθουν τα παιδιά σας να αποταμιεύουν, σε περίπτωση που θελήσουν να αγοράσουν κάτι στο μέλλον. Αν εγκρίνετε το αντικείμενο για το οποίο ζηλεύει το παιδί, ενθαρρύνετέ το να αποταμιεύσει χρήματα για να το αγοράσει. Σε αυτή την προσπάθεια μπορείτε έπειτα να συνεισφέρετε και σεις. Αυτό τα κάνει να «δουλεύουν» σκληρά για να εξυπηρετήσουν τις ανάγκες τους.
Μπορείτε επίσης να διδάξετε στα παιδιά σας την έννοια του εθελοντισμού. Με αυτόν τον τρόπο θα δουν από κοντά ανθρώπους που έχουν πολύ λιγότερα από τα ίδια, γεγονός που θα τους κάνει να εκτιμήσουν αυτά που ήδη έχουν.
Δώστε έμφαση στις αξίες. Προσπαθήστε καταρχήν να βοηθήσετε το παιδί σας να αναπτύξει μία αίσθηση ευγνωμοσύνης, βοηθώντας άλλους που έχουν λιγότερα. Οτιδήποτε έχει το παιδί σας, μάθετέ του να το εκτιμάει και να μην μπαίνει στη διαδικασία σύγκρισης με τα άλλα παιδιά, δίνοντάς του την οπτική με την οποία θα είναι χαρούμενο για αυτά που ήδη έχει. Η επίγνωση και η ευγνωμοσύνη για αυτά που έχει – υλικά και μη – θα το βοηθήσει σε ολόκληρη την πορεία της ζωής του. Για παράδειγμα, τονίστε του ότι μπορεί να μην έχει το ακριβό μπουφάν του φίλου του αλλά έχει ένα ζεστό και καλό μπουφάν.
Χρησιμοποιείστε τη μέθοδο της επιβεβαίωσης και βρείτε ευκαιρίες να παινέψετε τα παιδιά σας υπενθυμίζοντάς τους πως είναι καλοί σε αυτά που κάνουν. Πολλές φορές, η ζήλεια μπορεί να εμφανιστεί όταν το παιδί δεν νιώθει καλά με τον εαυτό του.
Εστιάστε στις εμπειρίες και τα συναισθήματα του παιδιού, πηγαίνοντας στο μουσείο ή κάνοντας μια οικογενειακή εκδρομή- έτσι βοηθάτε το παιδί να μάθει πως υπάρχουν πιο σημαντικά πράγματα από τα υλικά αγαθά.
Επίσης δίνοντας «όνομα» σε αυτά που νιώθει του δίνουμε χώρο να τα βιώσει και να τα κατανοήσει. Για παράδειγμα, μπορούμε να του πούμε «Νομίζω πως είσαι αρκετά αναστατωμένος γιατί ο Πέτρος αγόρασε τα παπούτσια που είχες δει και σου άρεσαν προχτές».
Πείτε ΟΧΙ, χωρίς να νιώθετε ενοχές. Η οριοθέτηση και το να βάζουμε πρόγραμμα στις αγορές μας με βάση τις ισχύουσες οικονομικές μας δυνατότητες δεν βλάπτει σε τίποτα.
Το παιδί έχει ανάγκη πάνω απ’ όλα να νιώθει ότι τηρούμε τις υποσχέσεις μας και ότι του δίνουμε ποιοτικό χρόνο επικοινωνίας πέρα από κάθε υλικό αγαθό. Το να υποκύπτουμε στη γκρίνια των παιδιών μας και να τους αγοράζουμε τα πάντα δεν πρόκειται να σταματήσει τη ζήλεια. Υποκύπτοντας, δεν θα σταματήσει να ζητάει ποτέ. Με το να του αρνούμαστε πράγματα, θα μάθει να εκτιμάει τις φορές που θα του λέμε «ΝΑΙ».
Ως γονείς, είναι σημαντικό να βοηθήσετε το παιδί να διαχειριστεί τη ζήλεια, αφενός για να νιώσει καλύτερα και αφετέρου για να έχει καλύτερες σχέσεις με τους άλλους.
Με αυτόν τον τρόπο βοηθάμε ένα παιδί που ζηλεύει σήμερα, αργότερα στη ζωή του να πετύχει τους στόχους του απλά γιατί θα έχει κίνητρο!
