Έχετε παρατηρήσει ότι όταν παίζετε με το παιδί σας είστε περισσότερο χαρούμενη και χαλαρή; Έρευνες έχουν δείξει ότι το παιχνίδι με το παιδί είναι το καλύτερο αγχολυτικό για σας, ενώ με αυτό τον τρόπο ενισχύετε τον δεσμό μαζί του! Τι κερδίζει όμως το ίδιο το παιδί;
Η αναπτυξιολόγος Ελίνα Καραντανά, μέσα από την εκπομπή The Dot, απαντά στις απορίες μας σχετικά με το παιχνίδι:
1. Υπάρχει έξυπνο και λιγότερο έξυπνο παιχνίδι;
To παιχνίδι είναι ελευθερία και ευχαρίστηση, έκφραση και ενίοτε δημιουργία. Δεν υπάρχει, λοιπόν, πιο έξυπνο ή λιγότερο έξυπνο παιχνίδι αλλά απλά, διαφορετικά είδη παιχνιδιών.
2. Πόση ώρα πρέπει να παίζω με το παιδί μου;
Η ουσία είναι πάντα στη ποιότητα κι όχι στη ποσότητα. Ακόμα και μισή ώρα ποιοτικού παιχνιδιού την ημέρα είναι αρκετή. Πάντα βέβαια σε σχέση με την ηλικία και το αναπτυξιακό επίπεδο του παιδιού.
3. Πώς μπορώ να το βοηθήσω στην ανάπτυξή του με το παιχνίδι;
Μέσω του παιχνιδιού το παιδί εξασκεί τη νοημοσύνη και την περιέργειά του. Αναπτύσσει την ικανότητα αναπαράστασης, τον συμβολισμό, τη μίμηση και τη φαντασία. Όσον αφορά στο σώμα του, αυξάνεται η κυκλοφορία και ο μεταβολισμός του, η ισορροπία, η ευκαμψία των αρθρώσεων.
Σημαντικό είναι να θυμόμαστε ότι τον πρώτο χρόνο της ζωής του το παιδί αναπτύσσει τις αισθήσεις του, και αποκτά κινητική σκοπιμότητα ενώ τον δεύτερο χρόνο γίνεται πιο κινητικό και δραστήριο και εξερευνά τα πάντα.
4. Πώς μπορώ να το προτρέψω να παίζει μόνο του, ιδίως σε αυτήν την περίοδο που δεν μπορούμε να είμαστε σε επαφή με άλλους;
Δημιουργήστε μικρές ρουτίνες παιχνιδιού με τα παιδιά σας. Για παράδειγμα, μπορείτε να παίξετε παιχνίδια μνήμης ή παρατηρητικότητας (π.χ. βλέπω, βλέπω με το ματάκι κάτι που αρχίζει από …) ή παιχνίδια που καλλιεργούν τη φαντασία (π.χ. συννεφονειρέματα, που κοιτάζοντας τα σύννεφα φαντάζεσαι με τι μοιάζουν φτιάχνοντας σενάρια και ιστορίες).
Υιοθετήστε τις μέρες/σαββατοκύριακα χωρίς τηλεόραση /υπολογιστή. Φανταστείτε ότι ξαφνικά όλες οι ηλεκτρικές συσκευές έχουν χαλάσει και θα πρέπει να σκεφτείτε παιχνίδια για να περάσετε τις ώρες σας ως οικογένεια.
Δώστε του κίνητρο μέσα από σενάρια να αναπτύξει συμβολικό παιχνίδι, επιτρέψτε του το messy play με υφές, χρώματα, και υλικά όπως ο αφρός.
5. Μπορεί, όταν το παιδί μου παίζει μόνο του, να αναπτύξει την κοινωνικότητά του ή κάποιες άλλες δεξιότητες;
Μέσα από το παιχνίδι το παιδί προβάλλει τον εαυτό του στις δραστηριότητες των ενηλίκων στο συγκεκριμένο πολιτισμικό πλαίσιο που ζουν.
Ακόμα, προβάλλει τους μελλοντικούς ρόλους και τις αξίες όπως το ίδιο τα αντιλαμβάνεται μέσα από τις δραστηριότητες και τις σχέσεις των ενηλίκων.
Η απουσία του παιχνιδιού γίνεται ένας αρνητικός παράγοντας που καθυστερεί την πρόοδο και την ανάπτυξη, αφήνοντας το παιδί στον μοναχικό του κόσμο χωρίς επαφή με το περιβάλλον, χωρίς κίνητρο, χωρίς την αναζήτηση και την επιβράβευση του αιτίου –αποτελέσματος που η διαδραστικότητα προσφέρει.
6. Ενισχύω την αυτοπεποίθησή του μέσω του παιχνιδιού, και με ποιον τρόπο;
Το παιχνίδι είναι ο φορέας ανάπτυξης και το εργαλείο μάθησης στα πιο καθοριστικά χρόνια της ζωής των παιδιών, από τη γέννηση ως τα 8 χρόνια. Μέσα από το παιχνίδι γνωρίζουν τον εαυτό τους και τον κόσμο που τα περιβάλλει. Είναι ο καλύτερος τρόπος που βοηθά τα παιδιά να αναπτύξουν τις δημιουργικές και κριτικές τους δεξιότητες, που θα τα εξυπηρετήσουν για το υπόλοιπο της ζωής τους. Γνωρίζουν τον εαυτό τους, το περιβάλλον, και τονίζουν την αυτοπεποίθησή τους.
7. Τι πληροφορίες μπορώ να πάρω όταν παρατηρώ το παιδί μου να παίζει μόνο του ή όταν παίζω εγώ μαζί του;
Η παρακολούθηση του παιχνιδιού και η εμπλοκή μας στο παιχνίδι των παιδιών είναι ανοικτό παράθυρο στον κόσμο τους. Μπορεί να αποτελέσει πηγή γνώσης για τις δεξιότητες του κάθε παιδιού, ιδιαίτερα σε ομαδικά παιχνίδια που έχουν νικητή και ηττημένο. Είναι πολύ σημαντικό, ως γονείς, να βοηθήσουμε τα παιδιά να αποδέχονται την ήττα στο παιχνίδι.
Πολλά, επιτραπέζια κυρίως, παιχνίδια στηρίζονται στην τύχη (τι θα φέρει το ζάρι). Συνεπώς, είναι σημαντικό να τονίζουμε στα παιδιά ότι όταν χάνουν, δεν είναι επειδή δεν έχουν κάνει κάτι σωστά, αλλά λόγω ατυχίας είναι ηττημένοι, και την επόμενη φορά ίσως να είναι αυτοί οι νικητές του παιχνιδιού.
Επιπλέον, είναι σημαντική η συμπεριφορά των γονιών όταν χάνουν και πρέπει να λειτουργεί ως πρότυπο για το παιδί τους. Για παράδειγμα, μπορούν να πουν «λυπάμαι λίγο που έχασα. Χάρηκα όμως που παίξαμε μαζί και διασκεδάσαμε».
Μπορούν, επίσης, να σχολιάζουν σκόπιμα κάποιες θετικές συμπεριφορές που εντοπίζουν σε αθλήματα στην τηλεόραση και να τις προβάλλουν στα παιδιά τους, όπως για παράδειγμα αθλητές της ομάδας που έχει χάσει να δίνουν τα χέρια μετά το τέλος του αγώνα.
8. Υπάρχουν πολλά παιχνίδια που προσπαθούν διαδραστικά να μάθουν στα παιδιά γράμματα και αριθμούς. Από ποια ηλικία μπορεί ένα παιδί να εξοικειωθεί με τέτοιες έννοιες;
Τα διαδραστικά παιχνίδια, με φωτάκια και μουσική, από τη στιγμή που το βρέφος έχει κινητική σκοπιμότητα μπορούν να χρησιμεύσουν για την ψυχαγωγία και την εκμάθηση.
Όσον αφορά στα γράμματα και τους αριθμούς τα εν λόγω παιχνίδια μέσω του οπτικοακουστικού υλικού ενισχύουν την οπτική και ακουστική μνήμη των νηπίων, ιδιαίτερα μεταξύ των 24 -36 μηνών.
9. Τα τραγουδάκια που μπορεί να έχει ένα παιχνίδι βοηθούν στην ανάπτυξη της ομιλίας;
Τα τραγουδάκια είναι μέσο εκμάθησης εννοιών, βοηθούν βιωματικά στην ομιλία μέσα από την μίμηση.
10. Παρατηρώ ότι κάποια παιδιά δεν συγκεντρώνονται σε ένα παιχνίδι. Από ποια ηλικία και μετά πρέπει να μας ανησυχήσει αυτό;
Η συγκέντρωση σε ένα παιχνίδι αφορά σαφώς την ηλικία αλλά και την ιδιοσυγκρασία του κάθε παιδιού. Είναι εργαλείο που μπορεί να μας βοηθήσει να εντοπίσουμε σοβαρές δυσκολίες ή προβλήματα που μπορεί να αντιμετωπίζει το παιδί μας. Για παράδειγμα, αν το παιδί δεν παίζει αυθόρμητα συμβολικό παιχνίδι και δεν ανταποκρίνεται στο παιχνίδι του ενήλικα ή μεγαλώνοντας δεν μπορεί να λάβει μέρος σε ομαδικά παιχνίδια που απαιτούν συνεργασία, τότε θα πρέπει να το διερευνήσουμε περισσότερο ή και σε κάποιες περιπτώσεις να αναζητήσουμε τη βοήθεια των ειδικών.
Ο Πλάτωνας αναφέρει ότι «μπορείτε να ανακαλύψετε περισσότερα για ένα άτομο σε μια ώρα παιχνιδιού παρά σε ένα έτος συνομιλίας».
*Μπορείτε να δείτε το σχετικό βίντεο της εκπομπής The Dot, κάνοντας κλικ εδώ!
